آقا یا خانمِ «چیز»! / م. روان‌شید
۱۳ بهمن ۱۴۰۱
t.me/ravanshidpoet
آقا یا خانمِ «چیز» به افرادی اطلاق می‌شود که هیچ‌گونه نشانه‌ای برای هویت‌شناسیِ اجتماعی ندارند، یعنی در همین فضاهای مجازی نه دارای نام و نشان و مشخصات و تصویرِ واقعی هستند؛ و نه دارای موقعیت یا جایگاهِ اجتماعی. منظورم از جایگاهِ اجتماعی معروفیت (حالا به هر دلیلی) نیست، یک نانوا یا یک دانشجو، معلم، کارگر، نویسنده، کارگردان، ورزشکار، پرستار... همه دارای موقعیت و جایگاهِ اجتماعی هستند، یعنی قشر و طبقه و وضعیت‌شان مشخص است و معلوم، اما آقا یا خانمِ «چیز» از آن‌جایی که در ابتدایی‌ترین پرسش اصلا معلوم نیست انسان است یا رباط، تا رسیدن به جایگاهِ اجتماعی و دیگر نشانه‌های هویتی، همه‌و‌همه ناشناس و ناشناخته هستند و می‌مانند، و انگار تنها دلیل یا نخستین دلیلِ این بی‌هویتی یا ترجیح به بی‌هویت شدن «ترس» است، «ترس» از چه؟ از هر چیزِ ممکن!
مثلا من شاعر و نقاشی را می‌شناسم که اتفاقا صاحبِ کتاب هم هست؛ اما با نام و نشانِ ساختگی و اصطلاحا «فیک» می‌آید و به شما و یا خیلی‌های دیگر ناسزا می‌گوید، یا می‌چرخد و علیه شما یا دیگران ناسزا می‌گوید... و یا حتی نظراتِ متفاوت از واقعیتِ روزمره‌ی خود را هم تحت عنوانِ همان «چیز» بودن منتشر می‌کند، چرا که پیشِ روی شما با پشتِ روی شما، دو نظر یا دیدگاه متفاوت دارد و به هر دلیلی دلش نمی‌خواهد پیشِ روی شما نظرِ متفاوت‌اش را نسبت به شما بگوید.
خُب اگر ترس پشتِ این نامِ ساختگی نیست؛ یا دقیق‌تر بگویم: یک‌جور «بزدلی» و «فقر» در همه‌چیز بر این فرد غالب نیست، چرا باید یک نفر که دارای هویتِ مشخص و شناخته شده‌ی اجتماعی‌ست بیاید و دست از هویتِ خود بکشد و مثلا از خانم یا آقای «فلانی» به فردی بی‌هویت و بی‌نام و نشان تبدیل؛ و بشود آقا یا خانم «چیز»؟ آیا جز ترس، بُزدلی و داشتنِ کالبدی تُهی از اعتماد و شخصیت؛ کسی می‌تواند خود را از آن «تِرم»ِ انسانی به این «تِرمِ» توخالی و ترسو تبدیل کند؟
ترسوها همیشه چیزی یا چیزهایی را برای پنهان کردن دارند، این چیز می‌تواند نادانی باشد، می‌تواند ناتوانی باشد؛ یا در نهایت دروغ یا ناسزایی که قرار است به تو یا هرکس و هرچیزِ دیگر نسبت بدهند و خوب می‌دانند که خلافِ واقع است، پس از جایگاهِ اجتماعی و هویتِ مشخصِ خود دست می‌کشند و برای ترویج آن دروغ یا ناسزا یا هر موردِ نادرستِ دیگر، خود را به آقا یا خانمِ «چیز» تبدیل می‌کنند.
این روزها و این سال‌ها جامعه پُر شده از آقایان و خانم‌های «چیز»؛ در هنر، در سیاست و حتی در ابتدایی‌ترین روابطِ اجتماعیِ آدم‌ها.
دروغگوها، ترسوها، و همه‌ی آن‌هایی که خطاهای ناپذیرفتنی‌ای را برای پنهان کردن دارند و ناتوان از ترمیمِ خود هستند، ترجیح می‌دهند از ساده‌ترین و کوتاه‌ترین راه به زندگیِ خود ادامه بدهند: تبدیل شدن به آقا یا خانمِ چیز!
نمی‌دانم؛ اما شاید در آینده دیگر جهان پُر از «چیز»های حال‌به‌هم زنی شده باشد که تشخیص‌شان غیرِ ممکن و نوشتن در موردشان خنده‌دار باشد...
.
