شاعر قریحه و ابتکار / احسان یارشاطر

احمد شاملو یکی از شاعران برجسته‌ای بود که در دورهٔ درخشانی از شعر فارسی که پس از نیما یوشیج پیش آمد و از جمله فریدون مشیری، نادر نادرپور، مهدی اخوان ثالث، فروغ فرخزاد، سهراب سپهری و چند شاعر دیگر در آن شرکت داشتند نقش برجسته‌ای ایفا کرد و نشان داد که اگر شعر، صاحبِ آهنگ باشد وزن و قافیه، به معنی مرسوم، در آن ضروری نیست. شعرهای او آهنگین است و دارای تخیل، تصویر، مضمون و فرم‌های بدیع. آن‌ها که به تقلید از او متنی را پلکانی زیرِ هم می‌نویسند متوجه جنبه‌های دیگرِ شعر او نیستند و عمر خود را تلف می‌کنند. در شعرِ اصیل و ناب یک عمق هنری هست که اکتسابی نیست و به قولِ حافظ «خداداد» است. این عنصر در شعر شاملو هست و همین قریحه او را یکی از بزرگان شعر معاصر فارسی کرده است.

   داستان‌ها و رمان‌هایی را که به فارسی برگردانده نخوانده‌ام؛ اما تعدادی از ترجمه‌هایش از شاعران جهان را در مجلاتی که منتشر می‌کرد در دهه‌های چهل و پنجاه خواندم و لذت بردم؛ از عهده برآمده بود و مشخص بود که فارسی را بسیار خوب می‌داند.

   در مورد کتاب کوچه باید بگویم کار با عظمتی است که در درجهٔ اول، به حفظ میراثِ زبانی و فرهنگ عامیانهٔ فارسی در قالب اصطلاحات و حکایات و ضرب‌المثل‌ها و باورها و آیین‌ها کمک می‌کند و باید به شاملو برای این کار که به‌تنهایی آن را پیش برد دست‌مریزاد گفت.

   و در کنار این همه، آزادی‌خواهی سرسختانهٔ او و ایستادگی مقابلِ قدرت‌ها را نیز باید ستود و ارج نهاد.

..

سی‌ام مارس ۲۰۱۵، نیویورک

■ از یادداشتی در ««من بامدادم سرانجام»، به‌همّت سعید پورعظیمی | وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی رسمی احمد شاملو | به صفحهٔ توییتر وب‌سایت رسمی احمد شاملو بپیوندید:

www.shamlou.org ■ @ShamlouHouse ■ instagram.com/shamlouhouse ■ twitter.com/shamlouhouse