یادی از فرخ تمیمی
اسفندماه سیزدهمین سالگرد درگذشت فرخ تمیمی است؛ شاعری که شعر را با درون‌مایه ملی آغاز کرد.
به گزارش خبرنگار ادبیات ایسنا، فرخ تمیمی ۱۱ بهمن ۱۳۱۲ خورشیدی در نیشابور به دنیا آمد. او فرزند میرزا محمد خان طالقانی از مردم طالقان و از خویشاوندان دکتر ابراهیم حشمت طالقانی، همرزم میرزا کوچک‌خان جنگلی بود. پدرش در جریان انقلاب مشروطه و در هنگام زمامداری محمدولی خان تنکابنی با سران نهضت جنگل تماس نزدیک داشت و یکی از آزادی‌خواهان و نویسندگان کمیته انقلاب مشروطیت رشت به شمار می‌رفت و از سوی حکومت دو بار مأمور مذاکره با سران نهضت جنگل شد.
فرخ تمیمی در سن دوسالگی پدرش را از دست داد و زیر نظر مادرش نصرت‌السلطنه مقدم مراغه‌ای در تهران بزرگ شد. او دوره‌های ابتدایی و متوسطه را در دبستان تمدن و دبیرستان دارالفنون گذراند. در سال ۱۳۴۶ رشته حسابداری و امور مالی را به پایان رساند. سپس به مدیریت حسابرسی و ریاست قسمت حسابداری کارخانجات و شرکت‌های مختلفی رسید.
سال‌های نوجوانی و جوانی‌اش با تب و تاب سیاسی سال‌های پس از جنگ جهانی دوم همراه بود. در سال 1333 در نخستین دوره مهندسی دانشکده نفت پذیرفته شد؛ اما چند ماه بعد به دلیل مشکلات مادی از ادامه تحصیل بازماند. سپس به خدمت سربازی رفت. دوره سربازی را در تهران، گرگان و ترکمن‌صحرا سپری کرد و پس از آن به کار در زمینه حسابداری پرداخت.
ذوق شعری فرخ تمیمی از دوران دبیرستان با شعرهای چهارپاره و گاه آزاد، که اغلب درون‌مایه‌ای ملی داشت، شناخته شد.
از او شش دفتر شعر به نام‌های «آغوش» (1335) ، «سرزمین پاک» (1341)، «خسته از بیرنگی تکرار» (1344)، «دیدار» (1350)، «از سرزمین آیینه و سنگ» (1356) و «گزینه اشعار» (1369) باقی مانده است. این شاعر همچنین کتاب «پلنگ دره دیزِاشکن» (درباره زندگی و آثار منوچهر آتشی / 1378) را منتشر کرده است.
تمیمی به زبان انگلیسی تسلط داشت و گاه به ترجمه شعر، مقاله و کتاب می‌پرداخت. برخی از ترجمه‌های او از این قرارند: «ادبیات امروز آمریکای لاتین» 1352، «مردان پوک» (شعر تی. اس. الیوت) 1357، «دنیا از چشم هسه» (گزین‌گویه‌های هرمان هسه) 1368، «ازرا پاوند» (دبلیو ون اوکانر) 1375، «راینر ماریا ریلکه» (جی الستون) 1376، «ترانه‌های پینک فلوید» 1377، «شور ذهن» (زندگی‌نامه فروید نوشته ایروینگ استون) 1378، و «ترانه‌های پینک فلوید» با ترجمه فرخ تمیمی و م. آزاد.
فرخ تمیمی 23 اسفندماه سال 1381 به دلیل ایست قلبی در تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) به خاک سپرده شد.
این شاعر و مترجم پیش از درگذشت با ایسنا به گفت‌وگو نشسته بود.
تمیمی شعر ایران را پیش‌رو نمی‌دانست و می‌گفت: «شعر ما دنیایی نشده است و زبان ما یک زبان بین‌المللی نیست. این یک واقعیت است اما کلی نیست؛ ما شاعر بزرگ در سطح جهانی نداریم.»
او یکی از دلایل جهانی نشدن شعر فارسی را وضعیت نقد ادبی می‌دانست و شرح داده بود: «در دانشگاه‌های غرب کرسی نقادی متعلق به کسانی است که عمرشان را وقف خواندن آثار گذشتگان و معاصران کردند. نقاد باعث می‌شود سطح توقع خواننده به طریقه درست بالا برود. شاعر بزرگ آن است که مخاطبان وسیع داشته باشد. البته از یک دیدگاه خواننده زیاد سطح شعر را پایین می‌آورد. در قدیم به علت نبود صنعت چاپ مخاطبان از قشر باسواد و اشراف بودند و شاعر پاداش خود را از آنان دریافت می‌کرد. با توجه به تیراژ کتاب در کشور متوجه می‌شویم که ما منقدی نداریم که سطح شعور عمومی را بالا برده باشد. حکومت‌های گذشته حکومت‌هایی نبودند که مردم باسواد بخواهند؛ آن‌ها شاعر نمی‌خواستند چه رسد به منتقد و ادیب.»
***
«تاریخ همیشه خوانا نیست
هفتاد سال خیره شدن، خواندن...
دنباله کلام هویدا نیست
نام مرا دهان تو بیدار می‌کند
در بیشه‌های فندق و سنجاب
تا مادر زمین
پیغام خاک را بسراید
با آفتاب»
(از شعر خواب هزاره‌گان فرخ تمیمی)
