مروری بر مجموعه ی "حق با شماست آقا"/ دکتر داود بیات
"حق با شماست آقا " عنوان مجموعه ی شعری است که سروده ی شاعر عزیز جناب آقای مرتضی پارساست. این مجموعه ی شعری را انتشارات "سرو چمان " اصفهان به زیور طبع آراسته است . که اولین مجموعه ی شعری این شاعر گرامی است . این مجموعه شامل 79 شعر در قالب های غزل ،قطعه ،رباعی ،مثنویغزل و چهارپاره و ... می باشد .که حاصل سرایش سالهای 77 – 84 می باشد
تقریبا 62 درصد آثار ارائه شده را غزل تشکیل می دهد و در ردیف های بعدی رباعی و قطعه قرار دارند .این گرایش به غزل هم قالب را تحت الشعاع قرار داده و هم در زبان این مجموعه نمود بیشتری را به خود اختصاص داده است و به نظر می رسد این قالب هم برای بیان احساسات شاعر ملموس تر بوده و هم استعداد شاعرانگی ایشان در این قالب بهتر عرضه شده است .
انتخاب عنوان کتاب بر اساس نام یکی از غزل های این مجموعه است با این مطلع :
لطفا مرا ببخشید حق با شماست آقا !
شاید خبر ندارم اینجا کجاست آقا
که از غزل های موفق این مجموعه است . غزلی بالنسبه روائی که بیانگر یکی از مسائل سیاسی اجتماعی است وبا بیان شیرین و طنزی تلخ فاجعه و ستم جاری در بین الحرمین را به تصویر می کشد .
تقریبا به جز دوبیتی اکثر قوالب کلاسیک( که در سالهای اخیر مورد استفاده واقع شده اند) در این مجموعه به کار گرفته شده است تنوع در این مجموعه منحصر به قالب نمانده و حتی به وضوح در موضو عات و مطالب ارائه شده هم دیده می شود .که شامل موضوعاتی از قبیل: اسارت ،عاشورا ،جنگ و دفاع مقدس ،اشغال عراق ،فلسطین و درد های اجتماعی و مذهبی وسوژه های تغزلی و عاشقانه و ...می باشد .که تقریبا با بیانی تغزلی- عاطفی شکلی شاعرانه به خود گرفته اند و چهره ی شاعری را به نمایش می گذارند که دلمشغولی های جمعی و گروهی را دارد .و ساده تر اینکه شاعری در این مجموعه ترسیم می شود که می خواهد روح آزاد جمعی باشد . واین نکته ای بسیار ارزشمند است که یکی فراتر از من و منیت های شخصی دنیا را به ترجمه ای هنری و شعری نشسته است . دغدغه هایی که در دل جمع رقم می خورد اینجا مجالی برای بروز پیدا می کند
*** *** ***
شکسته بودم از اول و فکر کردم نیست
پری که نذر بلندای قاف خواهم کرد
بدون شک در اولین اثر و اولین تجربه ای که شکل کتاب به خود می گیرد ،نقاط ضعف و قوتی به هم گره می خورد که قطعا ایده آل مولف هم نمی تواند باشد. اما چیزی که ارزشمند و قابل تقدیر است همین اشتیاق مشتعلی است که یکی را واداربه سرودن و انتشار این عواطف زلال انسانی می کند . علیرغم اینکه جو حاکم بر کتاب خوانی متاسفانه چیز دیگری است.و کمتر تناسبی با این همه شور و اشتیاق دارد. بطوریکه اکثر این عزیزان می بایستی بهای دلدادگی خودشان به فرهنگ و ادب این دیاررا از جیب شخصی متحمل شده و شخصا به فکر چاپ و نشر آن باشند . به عبارت ساده تر اینکه هم باید با همه ی وجود تلاش کرد تا اثری در خور بوجود بیاید و هم برای رسیدن به گوش مخاطب کلی سرمایه گذاری کرد که امیدی به بازگشت آن هم نیست . و در این بین پارسای عزیز از هیچ تلاشی فرو گذار نکرده و هرچه که در توان داشته در طبق اخلاص گذاشته است .که صد البته همه ی شور و شوق و استعداد و خلاقیت این عزیز در این مجموعه نمی گنجد و این مجموعه بیانگر همه ی توانایی های ایشان نیست .و قطعا در مجموعه های آتی مجال بروز خواهند یافت.
با نگاهی به غزل های :اعتراف ،خو نمی کنم ،شب سروده ،پا بگیرم ،پنجره ،ساده می گویم ،پرپر و ...بهتر می شود به زبان و قدرت بیانی و در یک کلام استعداد شاعرانگی پارسای عزیز پی برد. بیان حسی و ملموس مطلبی که در این غزل های منسجمُ، در تار و پود عاطفی، خود را به نمایش می گذارد به راحتی با خواننده ارتباط برقرار می کند و همین بیان صمیمی و عاری از تکلف است که در مثال های فوق نقش مهمی را به عهده می گیرد .پرداختن به تصویر سازی هایی که به نوعی فضا سازی فیلم و سناریو را القا می کند، به وضوح در قطعه سکانس و به شکلی درونی شده در "که منم "و "رد تو "و "سکوت "...از دیگر ویژگی های بیانی بکار گرفته شده است که می کوشد از تکنیک های معاصر در بافتی تغزلی و حسی بهره جسته و بر جسته سازی هنر مندانه ای انجام دهد .
پرداختن به قطعه شاید بطور تفننی در چند دهه اخیر دیده شده باشد. اما بعد از زنده یاد پروین اعتصامی این قالب شعری از اقبال گستر ده ای مثل غزل برخوردار نبوده است . گرایش پارسا به قالب قطعه بعد از غزل از دیگر نکات این مجموعه است که چنانچه حرف و طرح نویی را بتواند ارائه کند بی شک می تواند از نقاط عطفی باشد که آثار بعدی را تحت الشعاع خود قرار بدهد. در این قطعات ارائه شده از نظر ساختاری و بیانی و فضا سازی و ...تفاوت چشمگیری با غزل های ارائه شده دیده نمی شود و از همان نظام و توالی بر خوردارند.و اینکه با این رویکرد به قطعه جناب پارسا در پی چه طرح تازه ای است و چه حرف تازه ای می خواهد بزند قابل تامل است .اگر طرح نو افکندن، این گرایش به قطعه را مشمول شده و پایه ی ارائه ی سیستم نوینی از زیبایی شناسی هنری باشد می تواند آغاز گر حرکتی بشود که برای پارسای عزیز نوید بخش باشد. با تاکید بر اینکه نگرشی نو و فضای تازه و...همه به شکلی هنرمندانه قالب در خور قطعه را ملزوم الزام خودشان کنند . اینکه رعایت یا عدم رعایت تناسب قالب و محتوی با قطعه چگونه است و قطعه برای چه شور و حالی متناسب تر است را باید منتظر باشیم که در چاپ های بعدی این عزیز پاسخ بگیریم .
تلاش پارسای عزیز در این مجموعه ستودنی است . اینکه علیرغم همه ی دل مشغولی های معاصر و غم نان و ...هنوز عزیزی دغدغه هایش از خودش فراتر می رود و نگاهی دارد که اجتماعی است و دوست داشتن را در همه ی ابعاد زندگی به نمایش می گذارد قابل تامل است و ارزشمند .
این بازدم های موزون تصویری از انتزاعند
در لایه ی چندمینش درد مرا جستجو کن
توانایی های این شاعر بدون شک در حدی هست که به لطف خدا در آینده شاهد آثار هنر مندانه تری هم خواهیم بود.
